De zonnebloem, het zonnetje in de tuin
Uit: Bijenhouden, 8e jaargang, augustus 2014 door Kees van Hemert.
Als er één bloem is die haar naam eer aandoet dan is het wel de zonnebloem. De Zweedse plantkundige Linnaeus, gaf haar de Latijnse naam Helianthus annuus, afgeleid van het Griekse helios (=zon) en anthos (=bloem). Annuus is het woord voor éénjarig.
In Italië heeft de zonnebloem girasole en in Frankrijk tournesol vanwege het draaien van de bloemknoppen met de zon mee: heliotropisme. Minder bekend is dat de open bloemen niet meer met de zon meedraaien maar naar het oosten gericht blijven.
Ze kunnen wel 5 meter hoog worden; het Guinness Book of Records meldt zelfs 8 meter! Nog altijd worden wedstrijden gehouden wie de hoogste zonnebloem kan kweken. De indianen gebruikten de olie uit de zaden al bij de voedselbereiding. Tenslotte zijn de zonnebloemen vanwege het stuifmeel en de nectar heel aantrekkelijk voor bijen; niet verkeerd in de drachtarme (*) periode van juli tot oktober. En de bloemhoofden waar in het najaar nog rijpe zaden in zitten zijn voor de vogels een voedselbron.
De zonnebloem behoort tot de familie van de composieten, de samengesteldbloemigen. Wat we als bloem zien is eigenlijk geen bloem maar een bloemhoofd met een doorsnede tot wel 30cm, bestaande uit een heleboel kleine bloempjes waaromheen een krans zit van steriele gele bloempjes waarmee de bijen gelokt worden. Als ze eenmaal geland zijn bezoeken ze de bloempjes waar het om gaat. Het is leuk om halverwege de bloei te zien hoe de bloeistadia elkaar van buiten naar binnen toe in cirkels opvolgen. Overigens zijn er rassen gekweekt die geen stuifmeel hebben zodat de bloemen op de vaas geen vlekken door het stuifmeel geven. En allergie voor het stuifmeel speelt dan ook geen rol meer.
(*) drachtarme periode: is de periode waarin er voor de bijen (en andere insecten) weinig tot geen voedsel in de vorm van stuifmeel en nectar beschikbaar is.